ATA SPORUMUZ CİRİT
Geleneksel spor dallarımızdan en heyecanlısı olan cirit Erzurum'da eski
canlılığı ile yaşatılmaktadır. Atla, insanın birlikte mücadelesine dayanan ve
erliğin bir göstergesi olarak kabul edilen cirit için Erzurum'da özel sahalar
bulunmaktadır. İlçe ve köylerde geniş çayırlık alanlarda, özellikle hafta
sonları düzenlenen karşılaşmalarda oyuncular kadar özleyenlerde büyük heyecan
duyarlar. Günümüzde Orta Asya'dan geldiği şekli ile nesillerden intikal ederek
gelen bu ata yadigarı sporumuz, yabancılarında büyük ilgisini çekmektedir.
Cengiz Han Zamanında Anadolu'ya geldiği tahmin edilen bu sporun ülkemizde başka
yörelerde oynanmasına karşılık, bu işe en çok gönül verilen yer Erzurum dur.
OYNANIŞI :
5 kişilik takıma bölük, 7 kişilik takıma Alay denir. Her takımın kolunda
işaretle belirlenen bir kolbaşı vardır. Kolbaşı takımının tüm hareketlerinden
sorumludur. Takımın oyun taktiğini verir. kolbaşı vakitsiz çıkan veya çift çıkan
oyunculara engel olup, saftaki oyuncuların ileri ve geri 5 m.'lik derinlikteki
alay durağında durmasını sağlar.
Her takımın (Bölükte 2) (Alayda 3) yedek oyuncusu bulunur. Yedek oyuncular saha
hakeminin arkasında ve kendi sahasında açıkta beklerler.
Oyuncu değişiklikleri oyunun duraklama anında saha hakemi tarafından baş hakeme
verilerek yapılır. Bir oyunda en fazla 3 değişiklik yapılabilir. Bütün
oyuncuların arkasında ve atlarının haşe bezinin iki tarafında numara bulunur.
(Binici ile atın numaraları aynı olacaktır.) Formalar aynı renkte ise takım
numaraları A takımında (1–10), B takımında (11–20) olmaktadır. Oyuna başlama ve
ilk çıkış hakkı kura sonunda sahayı kaybeden takıma aittir. Alay çıkışları alay
durağında yapılır. Erken çıkış ihlali yasak saha, çift çıkış ihlali atış
sahasının çizgisidir. Her iki durumda da hatalı oyuncular alay durağına
geldikten sonra başka bir oyuncu hamle yapabilir.
Bir ciritçi oyun sahasından alaydan birini yarım veya çark (Tam Çark 2'den fazla
olmaz) yaparak cirit'ini atar. Alay ortalarından atış sahası dışından veya yasak
içerisinden cirit'ini atan biniciye bir fena puan verilir. Bir ciritçi atış
bölgesi içerisinde cirit'ini atarak rakip takım oyuncuna isabet ettirirse 3 puan
alır. Ata vuruş isabet sayılmaz, ata kasti vuruşlar 1 kötü puanla
cezalandırılır. Aynı oyuncunun ikinci tekrarında 5 dakika dinlenmeye alınır.
Üçüncü tekrarında oyundan çıkarılır.
rakip oyuncunun atmış olduğu cirit'i havada tutan ciritçi alay durağında tuttuğu
cirit için birinci oyun esnasında tuttuğu cirit için takımına 3 puan kazandırır.
Kesme anında rakibini yakalayan ciritçi (Rakip atın kuyruk hizasına kendi atının
başının gelmesi) cirit'ini atmaz, Bağışlarsa 3 müspet puan alır. Mesafeyi 3
metreden fazla açmadan atarsa 3 kötü puanla cezalandırılır. Aynı ciritçinin
ikinci tekrarında oyundan çıkartılır ve yerine oyuncu alınmaz. Kesme yapan
ciritçi rakibini bağışladıktan sonra alaya gelerek cirit'ini atar. Cirit'ini
atmazsa 1 fena puan alır. Oyun esnasında hakem kararını dinlemeyen ve kasti
hareket eden oyuncu yarışmadan ihraç edilir. Yerine yedek oyuncu dahil edilmez.
Bir oyuncunun attan düşmesine 3 fena puan verilir. 2. düşmede 6 ve 3 düşmede ise
oyundan diskalifiye edilir. Oyunda olan bir ciritçi yarışma sahası içerisinde
(At sakatlanması hariç) hiç bir surette attan inemez, inmesi halinde 1 kötü puan
alır. Cirit genelde gösteri mahiyetinde oynanır. Sayı hesabına göre oynadığı
zamanlar da oyun esnasında takımların birbirlerine önceden tespit edilen
yukarıda bahsedilen kurallara göre isabetli vuruşları daha fazla olan takım
cirit oyunun galibi sayılır. Her iki takımca ve herkesçe cirit'i iyi bildiği
bilinen kişilerin hakemliği ile cirit oynanır ki bu kişinin (Hakemin) verdiği
kararlara ve sayılara hiç kimse itiraz edemiz. milli sporlarımızdan ciritin
anavatanı Erzurum'dur. Cirit buruda tutunmuş, burada unutulmaktan kurtulmuş,
Büyük Türk Hükümdarı Alparslan'ın açtığı bu kapıdan Anadolu'ya yayılmıştır.
Ciritte erlik yaşar. Ama her şeyden önce bir tarih yaşar Orta Asya'dan
Anadolu'ya at sırtında gelip, Erzurum kapısından geçerek yerleşen ve zaman zaman
Tuna kıyılarına dayanan ata sporu cirit, ilk defa Erzurum'da yerleşmiş; mayası
Erzurum'da tutmuş, Erzurum'da sevilmiş burada unutulmaktan kurtulmuş Milli
sporumuzdur. Erzurum'da cirit mevsimi ilkbaharda kar kalkar kalkmaz başlar,
sonbaharda biter. Ancak hava sıcaklığı –15 C'nin altına düştüğünde kışın kar
üstünde oynanır, kışın boş zamanlar değerlendirilir. 23 Temmuz Doğu Fuarı içinde
dünyada ilk defa cirit oyunu alanı yapılıp, hizmete sokulmuştur.
Puan alma: Ciritçiye vuruş isabeti 3 puan, ciriti havada tutmak 3, rakibi
yakalayıp bağışlama 3, tehlikeli durumda puandan vazgeçme 3.
Puan kaybetme: Rakibi yakalayıp bağışlamama 3, atın rakibe kasten çarptırılması
3, ata cirit kasten vurma 3, at ile karşı alaya girme 1, yan çizgiyi geçme 1,
rakip takıma atış sahasından atmama 1, alay atışında cirit'i atamama 1, erken ve
çift çıkış 1, attan düşme 3, attan inme 1
@otobusucakbilet kullanıcısından Tweetler |
|